RZYM MNIEJ ZNANY: FONTANA dell'ACQUA FELICE

Włócząc się w okolicy Piazza della Repubblica trafiliśmy na fontannę- monumentalną i w założeniu zapewne imponującą, ale chyba nie do końca spełniła pokładane w niej nadzieje. Mowa o Fontana dell’Acqua Felice, która popularnie jest zwana Fontanną Mojżesza, gdyż to jego pokaźnych rozmiarów posąg [4 metry!] jest jej ozdobą.
I chyba właśnie w nim tkwi problem co zauważono natychmiast po jego postawieniu. Mojżesz ma kuriozalną fryzurę powstałą z włosów układających się na kształt .. rogów! Jednak w tamtych czasach nie wzbudziło to śmiechu- wtedy sądzono, że Mojżesz miał rogi! Winnym było tutaj błędne tłumaczenie Biblii dokonane przez Hieronima- hebrajski wyraz qaran (promienieć) oddał jako łacińskie cornatus czyli rogaty. I jakoś nikogo to nie zdziwiło, wręcz przeciwnie było uznawane za normalne i najwięksi artyści tworzyli takie właśnie wizerunki Mojżesza. Wcześniej słynnego rogacza stworzył Michał Anioł w kościele San Pietro in Vincoli i do niego starali się nawiązać Prospero da Brescia [Bresciano] oraz Leonardo Sormani. Papież, który zlecił im prace, Sykstus V, naciskał na jak najszybsze wykonanie posągu dlatego rzeźbiarze nie stworzyli nawet modelu, a pracowali na bloku marmuru, który leżał zamiast stać w takiej pozycji w jakiej miał stać Mojżesz. Niestety pośpiech i brak planów zaowocowały złymi proporcjami, a w konsekwencji szyderstwami z dzieła. Posąg nazywano il Mose ridicolo czyli śmieszny, co Bresciano przepłacił własnym życiem, które odebrał sobie nie mogąc znieść porównywania z dziełem Mistrza Michelangelo i poniżenia…

Sylwetka faktycznie dziwna, ale jak dla mnie jeszcze dziwniejsza twarz…..

.. ale aniołki umieszczone na promieniach słonecznych są sympatyczne :-)

Zresztą fontanna ta od początku była nieco pechowa. Papież Sykstus V, którego świeckie imię brzmiało Felice Peretti, od razu po objęciu rządów w 1585, przekazał pieniądze na odbudowę akweduktu Acqua Alessandrina, który został skonstruowany za czasów Aleksanda Sewera [222-235 n.e.]. Prowadził on wodę ze źródła koło Palestriny. Papież zmienił nazwę akweduktu na Acqua Felice- czyli od swojego świeckiego imienia- jakże skromnie! :-) Rzym posiadał wtedy tylko jeden punkt czerpania wody, więc każdy kto jej potrzebował musiał udać się w okolice Fontany di Trevi. Niestety Matteo Bartolini źle wyliczył nachylenie rur i woda nie docierała tam, gdzie było na nią zapotrzebowanie czyli na wzgórze Kwirynału. Drugim architektem, który spróbował szczęścia był Giovanni Fontana i tym razem, w roku 1587 wszystko było tak jak powinno. Projektem fontanny kończącej akwedukt zajął się Domenico Fontana i już w 1588 Rzymianie mogli podziwiać Fontana dell’Acqua Felice. Inspirację czerpał z rzymskich łuków tryumfalnych, a trzy nisze na początku były puste. 

Rok później wstawiono do nich rzeźby- w tym kontrowersyjnego Mojżesza. 

Pozostałe scenki przedstawiają: w lewej niszy Aarona stworzonego przez Giovanni Battistę Della Porta  

.. oraz przekraczanie rzeki Jordan wyrzeźbione przez Flamino Vacca oraz Pietro Paolo Olivieriego.

Powyżej widać napis informujący, że dzieło zostało wykonane między I a III rokiem pontyfikatu, a jeszcze wyżej, na attyce kolejny napis mówi o pracach zleconych przez papieża- coś w stylu tablic z informacją, że dana inwestycja została sfinansowana z pieniędzy Unii Europejskiej :-) Zwieńczeniem całości jest herb papieski w obstawie dwóch aniołów. 

Z kolei na dole, w basenie fontanny siedzą 4 przepiękne lwy. Pierwotnie były to lwy egipskie, z napisami z czasów faraona Nektanebo I (380-362 p.n.e.)- założyciela ostatniej rodzimej dynastii na tronie Egiptu. Za czasów papieża Grzegorza XVI [1831-46], z obawy przez zniszczeniem, zostały one przeniesione do Muzeów Watykańskich, a w fontannie pojawiły się repliki autorstwa Adama Tadoliniego [asystent samego Antonio Canovy]

Widać egipskie hieroglify na cokole posągu lwa. 

Do fontanny, z jej prawej strony, przylega mały budyneczek z fasadą ozdobioną balkonem zwieńczonym maską i orłem z rozpostartymi skrzydłami.

Fontanna spełniła swoje zadanie i dzięki niej Kwirynał rozkwitł, przestał być wioską. Niestety papież Sykstus V poza tym dziełem, zasłynął jako budowniczy, który korzystał z materiałów z Koloseum i świątyń na Foro Romano. 

Fontana dell’Acqua Felice znajduje się na Piazza di S. Bernardo. Łatwo do niej trafić- od Piazza Della Repubblica wystarczy iść Via Vittorio Emanuelle Orlando. Odległość jest niewielka- mniej niż 300 metrów, więc nie powinna być problemem dla nikogo.